پس دمه یا ابر خطی (contrails)

پَس‌دَمه یا ابر خطی (به انگلیسی: کانتریل: Contrails کوتاه شدهٔ “condensation trails”) دنبالهٔ سپید رنگی است که هواپیمای جت در آسمان از خود باقی می‌گذارد و از بخار آب  به هم ‌فشرده تشکیل شده است. پس‌دمه‌ ها ابرهای خطی‌شکلی هستند که توسط گاز خروجی از موتور هواگردها، و معمولاً در ارتفاع چندین مایلی بالای زمین، تشکیل می‌شوند. ماده اصلی تشکیل‌دهنده ابرهای خطی آب است که به شکل بلور یخ درآمده ‌است. به واسطه دمای پایین محیط در ارتفاع ‌های بالا، بخار آب موجود در گاز خروجی موتور هواپیما شکل خطی دنباله‌دار را به خود می‌گیرد.

در علم ترمودینامیک به عنوان یک فاکتور اثرگذار بر تشکیل ابر دنباله هواپیما ( کانتریل ) معادله ای تعریف میشود که تابع موارد زیر است:

1-  دمای اتمسفر در ارتفاع پرواز هواپیما
2- فشار اتمسفر
3- نسبت رطوبت هوای خروجی از اگزوز هواپیما با محیط اطراف

لذا اگر دمای محیط اطراف هواپیما بسیار سرد و شرایط رطوبت موجود در هوا به میزان قابل توجهی باشد باعث میشود که کانتریل های تشکیل شده از انتهای موتورهای جت حتی برای ساعتها در آسمان باقی بمانند و در غیر اینصورت اگر دمای هوای پرواز گرمتر از حد لازم و محیط خشک باشد کانتریل تشکیل شده در کوتاه زمان تبخیر یا تصعید و در نتیجه ناپدید میگردد ، این نوار سفید به جای مانده پشت هواپیما ، خود شبیه به نوعی ابر سیروس با ساختار کریستالهای یخ است.